Ц.Туваан: Засгийн газарт гялайж, гялтайх нэг ч юм алга

АН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ц.Туваантай цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

2018.10.12

Улстөр

Ц.Туваан: Засгийн газарт гялайж, гялтайх нэг ч юм алга

–УИХ-ын намрын чуулганаар олон асуудлыг шийдэх хүлээлттэй байгаа. Өнөөдөр гэхэд Үндсэн хуулийн цэцийн 10 дахь дүгнэлтийг хүлээж авахаас татгалзлаа. Нөхөн сонгуультай холбоотой асуудалд танай намын зүгээс ямар байр суурьтай байгаа вэ?

– Нөхөн сонгууль болох нөхцөл байдал үүсээд нэлээд хугацаа өнгөрлөө. Тухайн тойргийн 10 мянган иргэний эрх ашиг хаягдаж байна. УИХ-аас товыг нь зарлачихаад байхад дундаас нь иргэдийн гомдлын дагуу гэсэн нэртэй ч улс төрийн зорилготойгоор энэ сонгуулийг явуулахгүй байгаа нь зүйд нийцэхгүй.

Манай намын хувьд тухайн тойрогт рейтинг өндөртэй байсан. Бид хэнийг илгээх талаар ярьж байлаа. Гэсэн ч эрх баригч нам энэ тойргийн сонгуулиас бултах үйл ажиллагаа явуулж байгаад АН-ын зүгээс харамсч байна

–Улс төрийн хүрээнд ярьж байгаа бас нэгэн чухал сэдэв бол 2019 оны төсөв. Ирэх оны төсвийн ерөнхий зураглалыг юу гэж харж байна вэ?

-Манай намын дэргэдэх санхүү, эдийн засаг хариуцсан бодлогын зөвлөлөөс 2019 оны төсөвт судалгаа хийсэн. Энэ бол сонгуулийн өмнөх жилийн төсөв. Хөрөнгө оруулалтын урсгал зардал, алдагдал маш өндөр орж ирж байна. Эрх баригч нам төсвийн алдагдал гэх зүйлийг маш их ярьж, шүүмжилдэг байлаа. Гэтэл өөрсдөө тийм төсөв оруулж ирж байна. Өнгөрсөн оны төсвөөс давсан орлого 900 орчим тэрбум төгрөг байсан. Гэтэл түүнийг бодит зүйлд ашиглаж чадсангүй. Урсгаад л өнгөрлөө. Тиймээс төсвийн хүрээнд бид их шүүмжлэлтэй хандаж байна. УИХ-ын гишүүдээрээ дамжуулан байр сууриа хатуу илэрхийлнэ.

–АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат үнэ ханштай холбоотойгоор Ерөнхий сайдад асуулга тавьсан. Үүний хариуг ирүүлээгүй байна. Засгийн газрыг огцруулах хэмжээнд шаардлага тавина гэсэн. Энэ хэр боломжтой вэ?

-Манай нам 2018 онд УИХ дарга, Засгийн газрын тэргүүн нарт ард түмний аж амьдрал улс орны хөгжилтэй холбоотой шаардлагуудыг удаа дараа хүргүүлж байна. Гэтэл бидэнд эргээд явуулж байгаа хариу нь дэндүү хариуцлагагүй, асуудалд аргацаасан байдлаар хандаж ирлээ. Сүүлийн үед шатахууны үнийн өсөлт иргэдийн нуруун дээр хүнд ачаа болж байна. Үүнтэй холбоотой өнгөрсөн наймдугаар сард АН-ын улс төрийн зөвлөл, УИХ дахь бүлэг хуралдаж, тодорхой шийдэлд хүрсэн. Эрх баригчдад шаардлага хүргүүлсэн. Гэсэн ч одоо хүртэл тодорхой хариулт байхгүй байна. Энэ асуудалд шийдвэр гаргаж ажиллахгүй бол бид тэмцэл өрнүүлнэ. Шатахууны үед хэд хэдэн удаа нэмэгдлээ. Өнгөрсөн бүтэн сайнд гэхэд литр тутамдаа 60-100 төгрөгөөр өссөн байна. Манай Засгийн газрын үед нэг баррель нефтийн үнэ 110 ам.доллар байсан. Үнийг барьж чадаж байсан. Тэгэхээр эрх баригчдад ард иргэд рүүгээ чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулах сэтгэл дутагдаж байна.

–У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрын 365 хоног саяхан боллоо. Энэ Засгийн газрын үйл ажиллагааг яаж дүгнэж байна вэ?

-Бид энэ Засгийн газрын 100 хоногийн тайланг сонссон. Жижиг сажиг , агентлаг, дүүргийн хэмжээнд шийдчих ажлуудыг жагсаасан байна лээ. Одоогийн үйл ажиллагааг нь харахад ч дорвитой хийсэн ажил алга байна. Нийгэмд бухимдал үүсгэсэн олон асуудал Засгийн буруутай үйл ажиллагаанаас болж байгаа. Шатахууны үнэ, ам.доллар, төрийн албан хаагчдын цалин хөлс гээд бүгд асуудалтай байна. Нийгмийн бухимдал сүүлдээ бие биенийхээ амь насыг бүрэлгэсэн хэргээр үргэлжилж байна. Гялтайж гялайх юм энэ Засгийн газарт алга байна. Үнэхээр асуудал шийдэж, ард түмний өмнө шийдвэр гаргасан бол бид бас ярьж хэлнэ. Засгийн газар цаг хугацааг аргацааж, маш муу ажиллаж байна. АН-ын Засгийн газар эхний 100 хоногоос эхлээд улс орны эрх ашигт нийцсэн томоохон төсөл хөтөлбөрүүдийг хөдөлгөж чадсан байдаг.

–Ерөнхий сайд саяхан АНУ-д айлчиллаа. Мянганы сорилтын сантай байгуулсан гэрээг түүхэнд бичигдэнэ гэж байна. Энэ тэдний хийсэн ажил биш юм уу?

-Мянганы сорилтын сантай өмнө нь гэрээтэй байсан. Өмнөх гэрээний хүрээнд үйл ажиллагаа амжилттай явагдаж ирсэн. Үүний үргэлжлэл 350 сая ам.долларын гэрээ У.Хүрэлсүхийн үед зурагдлаа. Энэ бол явагдаж л байсан үйл явц шүү дээ. У.Хүрэлсүх байсан байгаагүй улс орны засгийн газрын тэргүүн хийх л байсан. Үүнийг их ажил хийсэн мэтээр ярьж сурталчилж байгаа нь инээдтэй асуудал л даа.

–Чуулганы индэр дээрээс Төрийн тэргүүн, УИХ-ын дарга нар реформ хийхийг уриалж байна. Ер нь цаг үе нь болсон гэж та хардаг уу?

-Улс төрийн үйл ажиллагаа бүхэлдээ улс эх орны төлөө байх ёстой. Нэгдүгээр эрх ашиг нь энэ юм. Энэ байдал зүй тогтлоороо явж чадаж байвал нийгэмд сөрөг байдал үүсэхгүй. Гэтэл одоо нийгмийн байдал нэг л бухимдалтай байна. Монголчууд уг нь төрт ёсны уламжлалтай төрөө дээдэлдэг ард түмэн. Харин одоо төр, засаг руугаа дайрч байна. Аргагүй шүү дээ. Энэ тогтолцоо буруу байна. Болохгүй бүтэхгүй бүхэн бугшаад байгаа учраас төрийн үйл ажиллагаанд итгэх итгэл байхгүй болж байна. Үүнийг АН хүлээн зөвшөөрч байгаа. Ямар нэгэн байдлаар шинэчлэл хийх нь зайлшгүй.

-2019 оны төсвийг сонгуульд зориулсан гэж ярилаа. Үүнтэй адилхан Тавантолгойн хувьцаанаас 2019 онд ард түмэн хишиг хүртээнэ гэж ярьж байна. Үүнийг сонгуулийн бэлтгэл гэж хардах хэсэг байна?

-1072 ширхэг хувьцааг ард түмэндээ олгосон. Газрын доорх баялаг бол ард түмний өмч юм. Энэ л байдлаар гаргасан шийдвэр. Энэ хувьцааг үнэлээд ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, оюутнууд авсан. АН-ын Засгийн үед тодорхой хэмжээг мөнгөн дүнгээр үнэлсэн. Иргэд эх орныхоо энэ баялгийг хувьцаа хэлбэрээр байлгах уу. Мөнгөжүүлж авах уу гэдэг нь өөрсдийнх нь асуудал. Үүнийг сонгуульд сурталчилгаа хэлбэрээр ашиглаж байгаа нь ард түмнийг л үгүйсгэж байгаа асуудал. Ард түмэн үүнийг ялгаж салгаж ойлгоно шүү дээ.

–Улс төрийн нөхцөл байдал энэ хэвээрээ үргэлжилбэл сөрөг хүчний зүгээс ямар арга хэмжээ авах вэ?

-Монголчууд жилдээ 2-3 удаа сэрдэг. Зун амарч байгаад есдүгээр сарын 1 хавьцаа, шинэ жил өнгөрөөд дараагийн он гарахад, настайчууд цагаан сарын дараахан сэрнэ. Яг одоо бол улс төрийн амьдрал буцалж байна. Энэ үед ард түмний амьжиргаанд нөлөөлсөн асуудлуудад шийдвэр гаргуулахыг зорьж байна. Бидний өгсөн шаардлагуудад хариу өгөхгүй бол тодорхой хэмжээний акц зохион байгуулна. Алдаа гаргасан, ажил хийхгүй байгаа Засгийн газарт шаардлага хүргүүлж, тэмцэж ажиллана.

–Ер нь энэ удаагийн эрх баригчид сөрөг хүчнээ хэр сонсож байна вэ?

-Эрх баригчдад ард түмэн маш өндөр сонголтыг хийж өгсөн. Гэтэл нам нь хоёр хуваагдчихаад хоорондоо үзэлцэхээс өөр юм хийхгүй байна. Сөрөг хүчнээ үл тоосон, шоолсон, шоглосон байдалтай хандаж ирлээ. Энэ бол улс төрийн соёл, төрийн албаны ёс зүйд нийцэхгүй л дээ. Гэхдээ бид сөрөг хүчний зүгээс асуудалд хандсаар л байх болно. Ямар нэгэн байдлаар ард түмнийхээ эсрэг ажиллаж эхлэх л юм бол хариуцлагын асуудал яригдах ёстой. Энэ бол сөрөг хүчний үндсэн үүрэг. Бид өнгөрсөн хугацаанд их л тэвчээртэй хандаж ирлээ. МАН энэ байдлаараа цааш явбал бид ард түмэн, аж ахуйн нэгжүүдийнхээ талд баттай зогсоно. Тогтвортой байлгана гээд толгойг нь илээд байж болохгүй.

Т.Батсайхан

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин